Rituelen kunnen je helpen om minder stress te ervaren

Afgelopen week was er weer een avond van de cursus (Vitali) Tijd voor jezelf. Deze keer was het thema: Hoe bewaar ik balans?

 

Balans kun je alleen maar vinden als de belasting aan beide kanten gelijk is. Ik gaf het voorbeeld van een wipwap.  In een parkje dicht bij ons huis staat ook een wipwap waar ik vroeger met m’n kinderen wel eens naartoe ging. Als je samen met een klein kind op de wip gaat zitten dan moet je enorm veel moeite doen om balans te vinden.  Als er geen balans is, dan is dat meteen duidelijk.

De balans waarnaar velen dagelijks naar op zoek zijn, is minder eenvoudig te ontdekken en herstellen, maar het principe is hetzelfde als bij een wipwap. Er zijn altijd twee mogelijkheden. Je kunt er iets bij doen aan de ene kant of iets af halen aan de andere kant. Zo is dat ook bij stress.

Stress die te lang aanhoudt is een ernstige verstoring van het evenwicht tussen de eisen die door een bepaalde situatie worden gesteld en de capaciteiten die aanwezig zijn om met die situatie om te gaan. De eisen die aan je gesteld worden, noemen we de draaglast. Dat zijn de ballen die je in de lucht moet houden. De capaciteiten die je hebt, noemen we draagkracht. Als je stress wilt verminderen, balans wilt bewaren, kun je dus twee dingen doen, je draaglast verlagen en/of je draagkracht verhogen.

Een goede balans vinden en je vitaal voelen heeft alles te maken met je leven een zinvolle invulling geven. Eerst zouden we de dag moeten vullen met de belangrijke thema’s en zaken en daarna pas met de kleinere. In de praktijk werken we echter vaak omgekeerd. We vullen onze dag voor een groot deel met activiteiten die niet zo belangrijk zijn, maar wel overal tussendoor glippen. Wist je dat een gemiddeld mens 221 keer per dag op z’n telefoon kijkt en dat we wel 30.000 gedachten per dag hebben (meestal terugkerende gedachten). Veel mensen leiden aan een serieuze vorm van Social Media Stress (SMS). We noemen dit “geleefd worden door de waan van de dag”.

Als je geen bewuste keuzes maakt wat je op een dag wel of niet doet, dan komen er veel dingen op je pad die je draaglast verhogen (bijvoorbeeld alle Facebook berichten bekijken) maar die je draagkracht alleen maar verlagen (van piekeren en uren op je telefoon of computer kijken, krijg je meestal geen energie).

Het hebben van rituelen, hoe klein ook, helpt je om balans te bewaren. Hoe zit dat?

Wat is een ritueel eigenlijk? Een ritueel is een handeling of een opeenvolging van handelingen in een bepaalde volgorde die je uitvoert op een bepaalde plaats of op een bepaald tijdstip.

Veel topsporters hebben een ritueel. Neem tennisser Rafael Nadal. Hij zet altijd twee flesjes drank naast zijn stoel met het etiket richting zijn baseline, trekt voor het opstaan zijn sokken op zodat ze precies even hoog staan en plukt aan z’n oren, neus, schouders en shirt voor hij serveert. Federer die acht rackets, acht flessen water en acht handdoeken meeneemt. Djokovic die eindeloos de bal laat stuiteren voordat hij serveert. Maar ook veel voetballers hebben rituelen, denk aan gelovige spelers die op verschillende manieren steun van de hogere machten vragen. Het slaan van een kruisje is het populairste voorbeeld, maar ook het dragen van een shirt of simpelweg omhoog kijken kan een ritueel zijn.

Dat rituelen werken heeft recent onderzoek aan de Harvard Business School uitgewezen. Rituelen kunnen stress onderdrukken en de focus verbeteren. Ook jij kunt zelf rituelen bedenken en toepassen die je kunnen helpen om met stressvolle situaties in het leven om te gaan. Bijvoorbeeld voordat je een presentatie geeft, een examen moet doen, of een moeilijk gesprek moet voeren. Denk dan aan iets kleins, iets dat betekenis voor jou heeft. Doe iets dat je overal en altijd gemakkelijk kunt doen.

Rituelen kunnen ervoor zorgen dat je slimmer werkt, dat je dié dingen doet waar je energie van krijgt en dat je het voor elkaar krijgt om je gedrag te veranderen.

  • Maak er bijvoorbeeld een ritueel van om ’s ochtends na het wakker worden meteen te bedenken wat je vandaag belangrijk vindt om te doen. Geef een bepaalde taak (voor je werk of privé) absolute prioriteit. Het geeft voldoening dat in ieder geval die ene taak volbracht is.
  • Maak er een ritueel van om ideeën en taken direct op te schrijven zodra ze gedurende de dag in je hoofd schieten. Heb je ze eenmaal opgeschreven dan blijven ze niet door je hoofd spoken. Je voorkomt daarmee een hele hoop herhalende gedachten.
  • Worstel je met overgewicht? Maak er een ritueel van om iedere keer dat je iets nieuws te eten wilt pakken eerst in je hoofd tot 10 telt. Zo’n korte pauze stelt je vaak al in staat om je keuze nog eens opnieuw te bekijken. Je doorbreekt je automatisme om gedachteloos iets te gaan eten terwijl je het misschien helemaal niet nodig hebt.
  • Word je gauw boos? Met behulp van een ritueel kun je ook je emoties beheersen. Performancepsycholoog Jim Loehr geeft daar een voorbeeld van:” Het lichaam verstrakt bij negatieve gedachten of acute woede. Bovendien doen of zeggen we daardoor vaak dingen waar we achteraf spijt van hebben. Dat vreet ook weer onnodige emotionele energie. De truc om uit deze negatieve spiraal te komen is door op elke fout of gemiste kans direct positief te reageren en je lichaam en geest te ontspannen”. Heeft je kind weer iets gedaan waar je je kapot aan ergert? Sla je die bal bij tennis nu weer helemaal verkeerd? Ontspan dan bewust de spieren in je gezicht, houd je rug recht, ga stevig met beide voeten op de grond staan, loop zelfverzekerd en kijk naar een neutrale plek, zoals een stuk vloer. Door een dergelijk ritueel kun je jezelf even loskoppelen van de gebeurtenis en is het gemakkelijker om niets te doen of zeggen waar je achteraf spijt van hebt. Bovendien scheelt het je ook bakken met energie.

 

Dat is het proberen waard toch? Veel succes!

Eline

Reageer